Gorzka pigułka — „Mali bogowie. O znieczulicy polskich lekarzy” Pawła Reszki. Recenzja

Tak, to mój fartuch z namalowanym (przeze mnie!) zębem 😛.

Wszyscy wiemy, jak to wygląda. Idzie się do lekarza, a tam gigantyczna kolejka, czekać trzeba długo, zaś potem wizyta okazuje się za krótka, a lekarz nerwowy i niechcący nic wytłumaczyć. Ewentualnie przechodzi on korytarzem, nie patrząc w oczy, byle tylko nikt go nie zaczepił ani nie zadawał pytań, tak że w końcu pacjent lub pacjentka czuje się w przychodni — stworzonej przecież dla niego lub dla niej, a nie dla lekarza — jak piąte koło u wozy czy nieproszony gość. Znamy to, jeśli nie z autopsji, to z opowieści rodziny czy znajomych osób. Jak to jest, że na studia medyczne idzie młody, pełen zapału i empatii człowiek, a po pewnym czasie praktyki lekarskiej chodzi po szpitalnym korytarzu nieczuły i zrzędliwy jego wrak? Paweł Reszka postanowił to sprawdzić i tak powstali Mali bogowie. O znieczulicy polskich lekarzy.

Reszka nie tylko rozmawia z lekarzami — listownie bądź na żywo — ale również uzbrojony we własną empatię i świadomość, że będzie się tam działo coś złego, zatrudnia się w szpitalu, aby zobaczyć, jak od środka wygląda praca w służbie zdrowia. Podczas rozmów pozostaje kompetentny, zadaje pytania, lecz nie epatuje swoją osobą i swoimi przemyśleniami, pozostawiając je dla siebie (poza nielicznymi, ściśle wyznaczonymi do tego fragmentami) i zostawiając pole do refleksji dla czytających. Zaś osoby, z którymi rozmawia doskonale zdają sobie sprawę z tego, jak źle się zachowują w pracy, pomimo że wiedzą, iż nie tak powinno być; tłumaczą, dlaczego tak się dzieje i co zaszło, że ich stosunek do pacjenta tak diametralnie się zmienił.

Z mojego doświadczenia — jako studenta stomatologii — wynika, że to, o czym piszą rozmówcy Reszki jest w ogromnym stopniu zgodne z rzeczywistością, tym samym dla mnie nie było tu zbyt wielu szokujących rzeczy. Jednak dużą liczbą osób zapewne Mali bogowie wstrząsną, bowiem pokazują bardzo smutną prawdę o polskim systemie zdrowia — to on sprawia, że lekarze są znieczuleni na potrzeby pacjentów, nie jest to natomiast immanentna cecha osób leczących; rozmówcy Reszki opowiadają o błędach w systemie, takich jak zbyt mała liczba osób leczących pociągająca za sobą zwiększony czas pracy, a tym samym — większe zmęczenie i mniejsze kompetencje (czyli większą znieczulicę). To wszystko sprawia, że wina za znieczulicę lekarzy leży głównie w systemie zdrowia (mowa o publicznym, nie prywatnym sektorze służby zdrowia).

To, o czym pisze Reszka, jest tak naprawdę zebraniem kilku szalenie powiązanych ze sobą mechanizmów, które powodują, że osoby pracujące w polskiej służbie zdrowia są sfrustrowane, złe, nieskore do pomocy i nieradzące sobie ze stresem. Wprawdzie autor nie podsumowuje tego w żaden sposób, ale spokojnie można wyciągnąć wnioski samemu. A to wszystko szokuje, i to szokuje mocno, bowiem okazuje się, że pacjenci są ofiarami systemu w tej samej mierze, co lekarze. Z tym, że oni mają problem przez cały czas, a pacjenci tylko wtedy, gdy chorują, ale za to o wiele poważniejszy. Jednak w Małych bogach jest niestety całkiem sporo powtórzeń, bowiem duża liczba historii przekazuje w gruncie rzeczy podobne informacje: i tak im dłużej się czyta, tym mniej jest się poruszonym, ponieważ dany problem został już pokazany na kilka sposobów i jedynie ciągle prezentowane są jego kolejne, jednostkowe odmiany.

Mali bogowie robią bardzo duże wrażenie, bowiem udowadniają, że cywilizowany świat, w którym żyjemy, wcale taki cywilizowany nie jest. Książka Reszki wstrząsa również dlatego, że chcemy wierzyć, iż takie rzeczy nie dzieją się obok nas, a tymczasem — dzieją się one w prawie każdym szpitalu. Z drugiej strony ma ona na tyle dużo powtórzeń, że nie jest reportażem najwyższej jakości, warto jednak ją przeczytać dla całej wiedzy o polskim systemie zdrowia, którą niesie. Jest bowiem gorzką pigułką, ale może być lekarstwem dla tych spośród pacjentów i pacjentek, którzy nie wiedzą, co się dzieje w polskim systemie zdrowia — dlatego warto ją przełknąć, bowiem pozwala dostrzec w lekarzu człowieka, a nie małego boga. I chciałoby się, aby przełknęli ją również ci, którzy z polskim systemem zdrowia mogą coś zrobić, ale tak się pewnie na razie nie stanie.

Moja ocena: 7/10
Przy czym jest to ocena bardzo mocno subiektywna, bo Mali bogowie to bardzo „mój” temat i mnie — pomimo wad — podobali się bardzo.

Paweł Reszka, Mali bogowie. O znieczulicy polskich lekarzy, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Wydanie I, Warszawa 2017